Wie gebruikt er botox en wie heeft borstimplantaten?

Is het de jonge vrouw die veel op Instagram rondhangt? Of is het de vrouw met een goede baan uit Amsterdam Zuid?

Leestijd 4 minuten

We denken te weten wie de mensen zijn die een cosmetische ingreep ondergaan, maar weten we het wel? Wie is de cosmetische consument in Nederland echt? 

In het onlangs gepubliceerde onderzoek ‘Understanding cosmetic consumers: exploring consumption patterns and predictors through a cross-sectional survey’ zijn de kenmerken en motivaties van de Nederlanders die zich cosmetisch laten behandelen, onderzocht. 

Het onderzoek is uitgevoerd door Anne-Mette Hermans (Tilburg University), Sophie Boerman (Wageningen University) en Tom Decates (Erasmus Universiteit) en gepubliceerd in de European Journal of Plastic Surgery. Hieronder volgt een samenvatting.

Het volledige onderzoek lees je hier.

Stereotypering van de cosmetische consument

Anne-Mette Hermans werkt als universitair docent bij Tranzo, het wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn van Tilburg University. Ze doet onderzoek naar de cosmetische industrie en cosmetische ingrepen. “In eerdere onderzoeken vroeg ik aan jongeren om mensen te beschrijven die een cosmetische ingreep ondergaan. Daar kwam een heel stereotiep beeld naar voren.” Dat leek niet overeen te komen met de praktijk en vormde de motivatie voor dit onderzoek. “We hadden tot nu toe geen duidelijk beeld van wie de cosmetisch consument in Nederland nu werkelijk is.” 

Cosmetische ingrepen wijdverbreid in de samenleving

“Om ons heen zien we steeds meer mensen die zich hebben laten behandelen met botox en fillers, maar wie zijn deze mensen? Ons onderzoek laat zien dat cosmetische behandelingen breed gedragen worden: door jong en oud, praktisch of theoretisch geschoold, met een hoger of lager inkomen.” Cosmetisch arts en universitair docent aan het Erasmus Medisch Centrum Tom Decates constateerde met zijn onderzoeksgroep eerder al een stijging van het aantal cosmetische behandelingen. “Dit onderzoek bevestigt dat het wijdverbreid is in de samenleving.”

Demografische kenmerken cosmetisch consument

Uit het onderzoek blijkt dat er geen eenduidig profiel bestaat van de 'cosmetische consument' in Nederland. Toch zijn er wel gemeenschappelijke kenmerken:

• Geslacht cosmetisch consument

De overgrote meerderheid (96.6%) van de cosmetische consumenten is vrouw.

• Leeftijd van cosmetisch consument

De gemiddelde leeftijd is 44,6 jaar. Ongeveer 9% is 25 jaar of jonger, 26% is tussen 26 en 40 jaar, en 40% is 50 jaar of ouder.

• Seksuele oriëntatie cosmetisch consument

De meeste csometische consumenten identificeren zich als heteroseksueel (91%). Wat representatief is voor de maatschappij.

• Afkomst cosmetisch consument

91% van de respondenten is geboren in Nederland, met een klein percentage afkomstig uit andere Europese landen (5.9%) en landen als Turkije, Suriname en Indonesië (1.1%).

• Regionale verschillen

Niet verrassend dat er in de Randstad de meeste cosmetische ingrepen worden ondergaan, met Zuid-Holland op 1, vormen Utrecht en Flevoland samen de top 3. Op plaats 4 staan Limburg en Noord-Brabant, gevolgd door Noord-Holland. Op de laatste plaatsen staan Groningen, Zeeland, Drenthe, Overijssel en Friesland.

• Inkomen

Voor het ondergaan van cosmetische ingrepen is een hoog inkomen zeker geen vereiste: 19.6% van de single respondenten verdient minder dan €1500 netto (“laag” inkomen) dit was minder bij de mensen met een partner (6.9% onder de 2500 netto).

• Opleiding

Het opleidingsniveau onder cosmetisch consumenten is niet laag, anders dan vaak gedacht wordt over mensen die met uiterlijkheden bezig zijn. Uit het onderzoek blijkt dat slechts 14.3% een laag opleidingsniveau heeft tegen 25.8% van de populatie.

• Burgelijke staat

In het onderzoek kwamen relatief veel singles in de sample voor. Dit is 33.7% versus de geschatte 17.5% singles in Nederland.

Motivaties voor cosmetische ingrepen

In een eerste open vraag aangaande de motivatie voor cosmetische ingrepen gaf 71% van de cosmetisch consumenten aan dat zij ontevreden waren met hun uiterlijk; 11% wees op medische indicaties; 5% benoemde een eerdere ervaring; en minder dan 4% liet weten onzeker te zijn over hun uiterlijk.

De open vraag werd gevolgd door een gesloten vraag waarin verschillende bekende motivaties werden gepresenteerd waarbij mensen konden kiezen wat op hun situatie van toepassing was. 

De motivaties waren bij deze vraag anders en meer gespreid: slechts 37% selecteerde ontevredenheid met uiterlijk, maar 20% selecteerde uiterlijke onzekerheden. Bovendien werd de rol van externe factoren erkend: 12% selecteerde dat “er goed uitzien voor werk” een rol speelde; 10% “er goed uitzien voor anderen”; en 7% “anderen die ik ken hebben iets laten doen”. 

De motivaties verschillen ook per behandeling. Bij injectables gaf 80% aan dat ontevredenheid met het uiterlijk een rol speelde, terwijl dit bij borstvergrotingen slechts 53% was. Onzekerheid omtrent het uiterlijk werd vaker genoemd bij borstvergroting (40%), fillers (23%) en botox (18%) dan bij ooglidcorrecties (8%).

Voorkeuren voor specifieke ingrepen

De frequentie en voorkeur voor bepaalde cosmetische ingrepen varieert ook:

• Botox en ooglidcorrecties

Deze ingrepen worden vaker gekozen door oudere en hoger opgeleide consumenten.

• Borstvergrotingen

Vaker uitgevoerd bij lager opgeleide consumenten.

• Fillers

Populairder onder vrouwen en mensen die vaker sociale media als TikTok en Instagram gebruiken.

Sophie Boerman is universitair hoofddocent Persuasieve Communicatie bij Strategische Communicatie op Wageningen University & Research. Zij doet onderzoek naar hoe mensen worden beïnvloed door (digitale) communicatie. Voor haar was vooral de rol van sociale media bij cosmetische ingrepen interessant. “Super fascinerend”, vindt ze die relatie, die ze nu heeft kunnen aantonen in het onderzoek. “We zien dat het gebruik maken van hoog-visuele sociale media (TikTok, BeReal, Instagram en Snapchat) een positief verband heeft met het gebruik van fillers.”

Wisselen van kliniek

Consumenten wisselen soms van kliniek, om verschillende redenen zoals:

• Financiële overwegingen

De kosten van procedures kunnen een reden zijn om van kliniek te veranderen.

• De juiste specialist

Sommige consumenten bezoeken meerdere klinieken om de juiste specialist voor een bepaalde behandeling te vinden.

• Ontevredenheid 

Ontevredenheid met eerdere behandelingen kan leiden tot het wisselen van kliniek.

Het onderzoek biedt een overzicht van de demografische kenmerken en motivaties van Nederlandse cosmetische consumenten. Wat opvalt is het lage percentage mannen. De media is de laatste jaren vrij lyrisch over de toename van mannen die een cosmetische ingreep ondergaan, maar dat blijkt niet uit de 3,4% die deelnamen aan het onderzoek. Wellicht dat de man minder zin heeft om een vragenlijst in te vullen.

Judith Eggersman is directeur van Ivy clinics, met vier vestigingen verspreid over Nederland herkent zij zich in de uitkomsten van het onderzoek. “Wij zijn ontzettend blij dat er onderzoek is gedaan naar de gemiddelde klant in een cosmetische kliniek. Er bestaan veel vooroordelen over cosmetische ingrepen door de eenzijdige berichtgeving in de media. In onze klinieken komen vrouwen (soms mannen) die heel bewust kiezen voor een kleine cosmetische ingreep waarmee ze hun uiterlijk kunnen verbeteren.”

De uitkomsten zijn een goede weergave van de werkelijkheid. De cosmetisch consument in Nederland laat zich niet vangen in een hokje.

Dit lijkt mij een mooi voorzetje voor minder typecasting en een waarheidsgetrouwe representatie van de cosmetische consument in de media.